Wraz z okresem powrotów z wakacji nasze konta społecznościowe zapełniają się zdjęciami nadmorskich widoków, czy górskich szczytów. Czasami publikujemy swoje zdjęcia lub zdjęcia najbliższych. Czy wraz z publikacją godzimy się na wykorzystywanie zdjęć przez innych użytkowników sieci?
Otóż nie. To, że zdjęcie zostało opublikowane w Internecie wcale nie oznacza, że jego autor godzi się na jego dalsze rozpowszechnianie. Co prawda możemy znaleźć banki zdjęć, których autorzy godzą się na publikację w zamian np. za polecenie ich na Instagramie, jednak co do zasady nie możemy bez zgody twórcy korzystać z jego praw.
Wyjątkiem od powyższej zasady jest tzw. dozwolony użytek. Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. Oznacza to, że możemy np. zdjęcie wydrukować i powiesić na ścianie w domu. Nie wolno nam jednak bez zgody autora publikować jego zdjęć na swoich stronach internetowych, portalach społecznościowych, czy innych publicznie dostępnych nośnikach.
Co do zasady korzystanie z cudzych zdjęć jest odpłatne. Publikując zdjęcie bez zgody autora narażamy się na ryzyko roszczeń o charakterze majątkowym i niemajątkowym. Autor zdjęć może domagać się usunięcia zdjęcia z nośnika, co jest stosunkowo łatwe gdy opublikujemy je na stronie internetowej, gorzej jeśli zostało zamieszczone w wydaniu papierowym podręcznika. Może także żądać naprawienia szkody i wydania korzyści jaką uzyskaliśmy z tytułu bezprawnej publikacji. Prawo dopuszcza także możliwość przyznania autorowi stosownego zadośćuczynienia. O wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia decyduje orzeczenie Sądu lub granice zawartej ugody.
Za orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 stycznia 2017 r. wskazać należy, że każdy twórca ma prawo do autorstwa, czyli do uznania przez każdego jego relacji z utworem, wynikającej z faktu jego stworzenia. Z prawem tym powiązane jest kolejne autorskie prawo osobiste – prawo oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo udostępniania go anonimowo. Do autorskich praw osobistych zalicza się też prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. W największym skrócie, sprowadza się ono do tego, że autor powinien mieć możliwość weryfikacji, czy utwór jest udostępniany w zaakceptowanej przez niego postaci. Zgodnie z art. 16 u.p.a.p.p. autorskie prawa osobiste chronią więź twórcy z utworem. Można powiedzieć, że chronią wkład twórczy na dziele konkretnego człowieka i jego psychiczny i emocjonalny związek z własnym utworem W odniesieniu do naruszeń dóbr osobistych przez publikację materiału prasowego zadośćuczynieniu pieniężnemu należy przypisać także funkcję prewencyjną. Realizacja tej funkcji staje się iluzoryczna, jeśli wysokość zasądzonego zadośćuczynienia nie uwzględnia sytuacji majątkowej osoby odpowiedzialnej i orientuje się wyłącznie na kompensację uszczerbku niemajątkowego osoby pokrzywdzonej. W szczególności w odniesieniu do wydawcy relatywnie niska wysokość zasądzonego zadośćuczynienia, które stanowiłoby tylko “symboliczną”, a nie rzeczywistą wielkość kalkulacyjną w jego działalności gospodarczej nie może wywoływać efektu “tamującego”, zapobiegającego dokonywaniu w przyszłości naruszeń dóbr osobistych (por. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 5.01.2017r., sygn. akt: I ACa 830/16).